Liefde in tijden van wereldwijde klimaatverandering van Josef Pánek

​Vertaald door Brecht Vergult.

Tomáš, een geneticus uit Tsjechië, trekt naar het Zuid-Indiase Bangalore voor een internationale wetenschappelijke conferentie. Daar aangekomen ondergaat hij een complete cultuurshock, veroorzaakt door het lawaai, de chaos en de overbevolking. Op de loop voor zijn gevoel van ontheemding ontmoet hij op een nachtelijk zwerftocht een beeldschone jonge vrouw. Zij valt door haar westerse kleding op tussen de andere vrouwen met sari’s. Later blijkt dat zij ook deelneemt aan de conferentie. Daar raakt zij met Tomáš aan de praat, wat uitmondt in een nacht vol intellectuele passie. Deze ervaring doet hem nadenken over zijn eigen vooroordelen, maar door het gebruik van de tweede persoon is het uiteindelijk de lezer die hij aanspreekt.

In dit boek put de schrijver uit zijn ervaringen als globetrotter. Hij heeft niet alleen in de Tsjechische Republiek, maar ook in Noorwegen en Australië gewoond en gewerkt. De noodzaak om zijn boek te schrijven werd echter ingegeven door de schok die hij onderging tijdens zijn verblijf in Bangalore, India: 
"Ik dacht dat ik alles gezien had en besefte niet dat dat helemaal niet waar was. Ik realiseerde me dit pas nadat ik in India aankwam. Ik werd van het vliegveld naar het hotel in Bangalore gebracht en het was een echte schok. Het vuil, de stank, de duisternis, de branden in de straten. De reis van het vliegveld naar het hotel duurde ongeveer een uur. Ik kroop ineen op de achterbank en wilde tegen de chauffeur zeggen: 'Breng me terug naar het vliegveld. Ik ga weg uit deze hel.' Het was echt een grote schok."
"Ik had behoefte om de globaliserende wereld te begrijpen, de bekrompenheid van de mensen en hun vooroordelen..." Josef Pánek
 
De held van het boek komt naar Bangalore om een symposium bij te wonen. Strompelend door de straten van deze megalopolis waar traditie en moderniteit met elkaar botsen, ontmoet hij een jonge Indiase vrouw en deze ontmoeting, die niet aan erotiek zal ontbreken, stelt hem in staat de confrontatie aan te gaan met de verhalen van de twee verschillende personages, die de verhalen zijn van twee levens maar ook een dialoog tussen beschavingen.
 
Liefde en ongedwongen seks
Met een verbazingwekkende beheersing van stijl werpt Josef Pánek een gedesillusioneerde blik op de wereld waarin wij leven, op dit mondiale dorp dat de aarde heet. Hij evoceert en illustreert met kleurrijke episodes een hele reeks gevoelige thema's van de wereld van vandaag die waarschijnlijk beslissend zullen zijn voor de toekomst van onze beschaving, zoals xenofobie, migratie, racisme en culturele stereotypen. Een van de hoofdthema's van het boek is de liefde in verschillende vormen en ook als gelegenheidsseks, die volgens Josef Pánek tegenwoordig heel gewoon is. Maar, hij wijst erop: "In dit boek gaat het niet alleen over seks. Als het gebeurt, laat het verhaal zien dat zelfs dit, ook als het negatief is, tot iets moois kan leiden. Daarom staan er van die lange verhalen in het boek. Eerst vertelt een man over zichzelf aan een vrouw, dan vertelt zij over zichzelf aan hem. En in de tekst wordt ook gezegd dat in dit tijdperk van elektronische media, het vertellen van verhalen in India zijn bestaansrecht heeft. Degene die goed kan vertellen wordt in India zeer gerespecteerd.
 
En het is ook de kunst van het vertellen en de inzet van een heel arsenaal aan moderne literaire middelen die het boek van Josef Pánek zijn originele karakter geven en die de jury van de Magnesia Litera Prijs ertoe bracht het boek te bekronen. Dit is het boek van een man die de wereld met ironie bekijkt, maar die ook om zichzelf weet te lachen. Deze onderzoeker van het Instituut voor Microbiologie van de Academie van Wetenschappen, een man die de literaire salons niet frequenteert, heeft een sensationele entree in de literatuur gemaakt. De man van elders heeft een frisse wind laten waaien door de Tsjechische literatuur.

​Josef Pánek werd geboren in 1966 in Tsjechoslowakije. Als moleculair bioloog woonde en werkte hij in Noorwegen en Australië, en reisde hij de hele wereld rond, wat hem onder andere in India bracht. Deze ervaringen vinden hun weerslag in zijn novelle Láska v době globálních klimatických změn (Liefde in tijden van wereldwijde klimaatverandering). Hiervoor won hij in 2018 in zijn thuisland de prijs Magnesia Litera voor proza, de hoogste literaire onderscheiding in Tsjechië. Ondertussen werd deze novelle in negen talen vertaald, waaronder het Duits, Frans en Engels.
Pánek heeft geen literaire achtergrond en laat zich inspireren door zijn eigen ervaringen en omgeving. Zijn stijl doet nonchalant, ongeduldig en provocatief aan en is schatplichtig aan Bohumil Hrabal, die in zijn werk een gelijkaardige stream of consciousness hanteert.
  
Liefde in tijden van wereldwijde klimaatverandering, Josef Pánek | hardcover, gebonden | 184 pagina’s | met afbeeldingen. ISBN 9789491737787, € 22,95.
Vertaling Brecht Vergult.
Uitgave kwam tot stand met financiële steun van het Ministerie van Cultuur van de Republiek Tsjechië.
 

Bestel hier het boek