Kijken en bekeken worden

Literair Nederland

Recensie door Eric de Rooij

Op 27 Juli 2018 is het een jaar geleden dat de Amerikaanse schrijver Sam Shepard overleed. Zijn Spy of the First Person (Bespieder van de Eerste Persoon) verscheen enkele maanden later postuum. Shepard (1943 – 2017) was een dubbeltalent: acteur én schrijver en allebei meer dan verdienstelijk. Voor zijn acteerwerk sleepte hij in 1984 een Oscarnominatie in de wacht en voor zijn toneelstuk Buried child in 1979 de Pulitzerprijs. Zijn leven wijdde hij voornamelijk aan toneel, hij schreef zo’n vijftig toneelstukken en regisseerde daarvan zelf het leeuwendeel. Met het schrijven van proza begon hij veel later in zijn leven. Naast Spy of the First Person verscheen eerder The One Inside– ook van dit boek is de Nederlandse vertaling al aangekondigd.

De novelle Bespieder van de Eerste Persoon is met bovenmenselijke kracht tot stand gekomen. In een naschrift wordt verteld dat Shepard in 2016 de eerste tekenen van ALS kreeg, die verschrikkelijke spierziekte waarbij de spieren één voor één worden aangetast. Typen kon Shepard niet meer. Met de hand schreef hij de eerste hoofdstukken en toen dat niet meer ging, nam hij delen van het boek met een recorder op en schreven zijn familieleden zijn teksten uit. Toen ook dat niet meer ging, dicteerde hij de laatste pagina’s. Vlak voor hij overleed heeft hij samen met Patti Smith, de laatste redactie van zijn manuscript uitgevoerd. Met deze ontstaansgeschiedenis in het achterhoofd is het niet eenvoudig het boek niet welwillend te bespreken. Lees verder