De volksschrijver voor gevorderden verklaard. Elke generatie verdient een schrijver als Gerard Reve

Recensie Dagblad van het Noorden 11 juni 2024 door  Joep van Ruiten • 

​U heb ik lief. De eeuw van Gerard Reve (2024) is samengesteld door AEde de Jong. Uitgeverij Nobelman
​
In artikelen waarin Gerard Reve een rol speelt is het usance op te merken dat de zelfverklaarde volksschrijver nauwelijks nog wordt gelezen. Nu dat achter de rug is, is het tijd op te merken dat iedere generatie een schrijver als Reve zou moeten hebben.

Die conclusie wordt getrokken na lezing van U heb ik lief , een bundel met stukken over Reve samengesteld door Æde de Jong. Deze schrijver, vertaler en redacteur uit Groningen vroeg ter gelegenheid van het 100ste geboortejaar aan 18 auteurs te reflecteren op leven en werk van de in 2006 overleden schrijver.
Het leverde een zeer geslaagd boek op, met bijdragen van onder anderen Frank van Dijl, Paul Gellings, Nop Maas, Jean Pierre Rawie, Huub Mous en Mathijs Sanders. De bijdragen, die de particuliere bewondering en herinnering overstijgen, zijn zo goed dat ze een waardevolle aanvulling vormen op de toch al volle boekenplank over Reve.

Neem bijvoorbeeld wat Doeke Sijens schrijft over Reves poging in 1950 de verdwijning van 11.000 Poolse militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog te ontrafelen. Het leidt tot een uitstekend essay over de journalist Reve, die op basis van destijds beperkte bronnen aannemelijk wist te maken dat de Russen een oorlogsmisdaad op het conto van de nazi’s wilden schuiven.

Sadisme en masochisme
Neem wat Jos Palm schrijft over hoe Reve zich probeerde te bevrijden door het communisme van zijn jeugd te verruilen voor de katholieke kerk en zijn te veel aan ratio compenseerde door de irrationaliteit te omarmen. Of neem de analyse waarin Peter Smeets laat zien hoe het sadistische en masochistische Revisme een verwijdering tussen de schrijver en zijn lezers in de hand werkte.

Verhelderend is ook wat Marina Kuipers vertelt over pogingen Het Geheime Landgoed in Frankrijk te kopen. Erfgenaam Joop Schafthuizen blijkt te onmachtig voor zaken, wat veel zegt over de versukkeling van de literaire nalatenschap van Reve. Wat antiquaar Piet van Winden tenslotte schrijft over de impact van Reve is zelfs zo knap dat elke poging tot samenvatting tekortschiet.

Wat dankzij U heb ik lief blijft hangen is de grote betekenis van Reve voor wie iets wil begrijpen van achtereenvolgens adolescentie, homoseksualiteit, vrijheid van meningsuiting, religiositeit, zelfexpressie, schrijfstijl, de auteur als publiek figuur en, laten we het vooral niet vergeten, de kracht van literatuur.

U heb ik lief
Titel U heb ik lief – De eeuw van Gerard Reve
Samenstelling : Æ de de Jong
Uitgeverij Nobelman
Prijs 24,95 euro (240 blz.)
★★★★☆